نهاد:بخشی از جمله که در مورد آن خبری داده می شود.

گزاره:بخش ا زجمله که در مورد نهاد خبر می دهد و فعل جزء اصلی آن است.  

                                                   بهار آمد و شمشادها جوان شده اند

فعل:جزء اصلی گزاره بوده و دارای زمان(ماضی،مضارع،آینده)است. شناسه؛نشانه ی فعل می باشد.

فعل اسنادی:فعلی که مسند را به نهاد ربط می دهد.

مسند:گروه اسمی(مفهومی)که فعل اسنادی آن را به نهاد اسناد (ربط) می دهد.                          

شمشادها جوان شده اند.

منادا:کسی یا چیزی که مورد خطاب(ندا)قرار می گیرد.

حرف ندا:حرفی که کسی یا چیزی را با آن مورد خطاب قرار می دهند.  ای ـ ایا ـ یا ـ (ا)در پایان کلمه

ای خدا! این وصل را هجران مکن            سرخوشان عشق را نالان مکن        

ایا شاه محمود کشورگشای!               ز من گر نترسی،بترس از خدای

یارب! تو چنان کن که پریشان نشوم       محتاج به بیگانه و خویشان نشوم

سعدیا! گر بکند سیل فنا خانه ی عمـر     دل قوی دار که بنیاد بقا محکم از اوست

البتّه شکلی از منادا  با تغییر آهنگ است.مثلاً می گوییم:«محمّد! بیا.»

سعدی! اگر عاشقی کنی و جوانی      عشق محمّد بس است آل محمّد

مصدر             فعل چهار ویژگی دارد:

رفت: 1ـ زمان(گذشته،حال یا آینده)     2ـ شخص(اوّل شخص،دوّم شخص یا …)      3ـ مفرد و جمع بودن                          

 4ـ انجام گرفتن کار یا روی دادن حالت    (مفهوم اصلی فعل مورد چهارم است.)

امّا کلماتی نیز هستند که مفهوم اصلی فعل را بدون شخص، زمان و مفرد و جمع بودن دربردارند:

رفتن :1ـ زمان(گذشته،حال یا آینده)    2ـ شخص(اوّل شخص،دوّم شخص یا …)       3ـ مفرد و جمع بودن                         

 4ـ انجام گرفتن کار یا روی دادن حالت    (مفهوم اصلی فعل مورد چهارم است.)

این گونه کلمات را مصدر می گوییم.

دیدن ـ شنیدن ـ شدن ـ بودن ـ آمدن ـ خوردن …

«ن»آخر مصدر را نون مصدری گویند.

بن:قسمت ثابت فعل که معنی اصلی آن را دربردارد.

رفتم ـ رفتی ـ رفت ـ رفتیم ـ رفتید ـ رفتند   قسمت ثابت «رفت» ؛ «رفت» بن فعل است.

شنــــــاسه:قسمت متغیّر فعــــل که شخص و مفرد و جمع بودن فعل را می شناساند. 

شناسه های ماضی: م  / ی  / ـ        یم / ید / ند

شناسه های مضارع: م  / ی  / د        یم / ید / ند

دو نوع بن داریم: بن ماضی و بن مضارع

با بن ماضی؛ فعل های ماضی و آینده و با بن های مضارع؛ فعل های مضارع و امر ساخته می شود.

برو ای گدای مسکین در خانه ی علی زن     که نگین پادشـــاهی دهد از کرم گدا را

فعل نهی:فعلی که شنونده را  از انجام کاری بازمی دارد.  نرو / مرو

مرو ای گدای مسکین به در سرای مولا      که علی زند دمادم در خــانه ی گدا را

مفعول:گروه اسمی(کلمه ای)که بعد از آن «را» آمده یا بتوانیم «را» بیاوریم.               

گر نکوبی شیشه ی غم را به سنگ      هفت رنگش می شود هفتاد رنگ

                                                                                                                        ان شاءالله ادامه خواهد داشت...

سری به آرشیو بزنید!!