به نام او که ما را آفریده است
زیبایی های ادبی کلاس اوّل راهنمایی
+ آن هایی که لازم است بیان شوند
تشبیه: مانندکردن چیزی به چیز دیگر به خاطر داشتن ویژگی مشترک
پیراهنش مانند برف سفید است.
ارکان تشبیه
هر تشبیه چهار رُکن دارد:
رُکن اوّل:چیزی که به چیز دیگر شبیه شده است:پیراهن
رکن دوّم:چیزی که چیز دیگر به آن شبیه شده است:برف
رکن سوّم:شباهتی بین آن دو وجود دارد:سفیدی
رکن چهارم:کلمه ای است که تشبیه رکن اوّل و دوّم را برقرارمی کند:مانند
گاهی اوقات شاعر یا نویسنده رکن سوّم و چهارم را حذف می کند:
چشمه ی معرفت
این نوع تشبیه زیباتر است.
تشخیص(شخصیت بخشی):نسبت دادن شخصیت(ویژگی)انسانی به غیر انسان.
ابرها گریه کردند. گریه کردن از ویژگی های انسان است که آن را به ابرها نسبت داده ایم.
سجع:کلماتی که در پایان جمله های نثر می آیند و مانند قافیه در شعر یک یا چند حرف آخرشان مشترک است.
اگر درآیی در باز است و اگر نیایی خدای بی نیاز است. خواجه عبدا... انصاری
نثری که در آن سجع به کار رفته باشد, نثر مسجّع نامیده می شود.
گلستان سعدی بهترین کتاب نثر مسجّع است.
مراعات نظیر:کلماتی که از لحاظی به هم ارتباط داشته و به صورت یک مجموعه یا یک شبکه با هم بیایند.
ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند
تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری
جناس:کلماتی که دارای حروفی مشترک از یک جنس باشند: خوار / خار ـ آب / مذاب
به عبارتی همان کلمات هم آهنگ و هم آوا را جناس می گویند.
تلمیح:استفاده از آیات , احادیث , داستان ها و روی دادهای مهمّ تاریخی و…در سخن باعث زیبایی و تأثیر بیش تر بر شنونده می شود. این شیوه ی بهره گیری از کلام را «تلمیح»گویند.
مادر ای آفتاب هستی بخش زیر پایت بهشت جاوید است
مصراع دوّم اشاره به حدیث پیامبر اکرم r دارد: بهشت زیر پای مادران است.
کنایه:سخنی دارای دو معنی نزدیک و دور که ابتدا معنای نزدیک به ذهن می رسد ولی مقصود گوینده, معنای دور آن است.
فلانی دستش کج است.
معنای نزدیک«کج بودن دست» معنای دور و مورد نظر«دزد بودن»
تهیّه و تنظیم:فراست عسکری دبیر ادبیّات/بهمن 87
هوس آفت دین است و دروغ آفت سخن.
فراموشی آفت دانش , ایمان , صبر و بخشش است.
